راز عبادت عاشقان (بخش اول)

کار هر کس نشانی از همت او و آثار هر فرد بیانگر دارایی اوست وقتی صحبت می‎کنیم، سخنان‎مان نماینده عالم درون ما بوده و نشان می‎دهد که درون ما چه جمع است و آبشخور جان ما کجاست؟
آدمی مخفی است در زیر زبان
این زبان پرده است بر درگاه جان(مثنوی معنوی،دفتر دوم،بخش٢١)
کلماتی که از زبان خارج می‎شود ترازوی سنجش ماست، می‎توانیم خودمان را با گفتارهایمان بشناسیم.
امیرالمؤمنین علی(علیه‎السلام) وقتی با خدای متعال حرف می‎زند می‎گوید:
«مَا عَبَدْتُکَ خَوْفاً مِنْ نَارِکَ وَ لَا شَوْقاً إِلَى جَنَّتِکَ بَلْ وَجَدْتُکَ أَهْلًا لِلْعِبَادَهِ فَعَبَدْتُکَ»(بحار الأنوار، ج‏67، ص 197)
معبودا من تو را به جهت ترس از آتش و یا طمع بهشت عبادت نمی‎کنم بلکه چون تو را سزاوار پرستش و عبادت یافتم عبادتت می‎کنم.
عبادت علی عبادت تاجرانه نیست که داد و ستد کند و برای رسیدن به بهشت و نعمت‎هایش تو را بپرستد علی میل به خود تو دارد؛ علی هوای تو دارد وعاشق توست.
و چه قدر زشت و قبیح است که انسان تاجرانه خدا را عبادت کند!
انسان کمی بالا می‎آید می‎بیند، عبادت‎هایی که برای دست یافتن به ثواب و نعمت‎های بهشتی انجام داده است چه قدر ناپسند بوده!
کسی تجارت می‎کند که سرمایه‎ای از خود داشته باشد اما در حقیقت ما چیزی نداریم، این خیالات و توهمات ناشی از ضعف معرفت آدمی است که در عالم خود را مالک می‎پندارد.
ما چه داریم که بخواهیم با خدا رابطه تاجرانه داشته باشیم؟! آن که در مسیر تجارت با خدا گام برمی‎دارد خیال می‎کند عمر، قدرت، مال و دارایی از آن اوست اما حقیقت اینست که «لاحول و لا قوۀ الا بالله العلی العظیم» همه از آن خداست.
در دعای عرفه ابا عبد الله الحسین(علیه‎السلام) با خدا چنین نجوا می‎کند:
«فَبِأَیِّ شَیْ‏ءٍ أَسْتَقْبِلُکَ‏ یا مَوْلایَ، أَ بِسَمْعِی أَمْ بِبَصَرِی، أَمْ بِلِسانِی أَمْ بِیَدِی أَمْ بِرِجْلِی؟ أَ لَیْسَ کُلُّها نِعَمَکَ عِنْدِی، وَ بِکُلِّها عَصَیْتُکَ یا مَوْلایَ، فَلَکَ الْحُجَّهُ وَ السَّبِیلُ عَلَیَّ»(البلد الأمین و الدرع الحصین، ص 255)
همه به محضر خدا می‎رویم، قیامت برای همه بر پا خواهد شد و همه در محضر ذات احدیت حاضر می‎شوند که فرمود:
﴿یا أَیُّهَا اَلْإِنْسانُ إِنَّکَ کادِحٌ إِلى رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقِیهِ﴾(انشقاق،6) ای انسان! یقیناً تو با کوشش و تلاشی سخت به سوی پروردگارت در حرکتی، پس او را دیدار می‎کنی.
همه را با رنج و زحمت و نهایتا با قهر و غلبه به محضر خداوند متعال می‎برند، اما سخن در اینست که با چه حالی و چگونه به محضر خدای متعال وارد شویم؟
در این فراز از دعای عرفه سیدالشهداء(علیه‎السلام) می‎فرماید: خدایا وقتی خواستم به محضرت بیایم چه بیاورم؟ کدام یک از اعضا و جوارح‎ام را به استقبال تو آورم و هدیه درگاهت کنم؟ آیا دست، پا، زبان و گوشم کافی است؟ در حالی که آنها نیز از توست و نعمت توست و دارایی من ناداری است؛ اما چه بد که آنچه را که تو داده‎ای در مسیر نافرمانی و عصیان به کار گرفته‎ام!
در واقع غایت بیان امام(علیه‎السلام) این است که بگوید: خدایا نه تنها همه نعمت‎ها مال توست و ما چیزی نداریم، بلکه در آن چه که تو داده‎ای تصرف غاصبانه کرده‎ایم.
یک نگاه بد یا سخن زشت، تصرف غاصبانه در ملک خداست.
وقتی نکته را فهمیدی در خواهی یافت که ما چیزی نداریم که بتوانیم در ارتباط با خدای متعال رابطه تاجرانه داشته باشیم، چیزی بدهیم و چیزی بستانیم. ما که هستیم که بخواهیم طرف معامله باشیم؟!
«الهی مَنْ کَانَتْ حَقَائِقُهُ‏ دَعَاوِیَ‏ فَکَیْفَ لَا تَکُونُ دَعَاوِیهِ دَعَاوِی‏»(إقبال الأعمال، ج‏1، ص 348)
الهی کسی که حقیقت‎هایش ادعا است پس چگونه ادعاهایش ادعا نباشد؟!
اصلا هستی ما هستی نیست ما هیچیم!
ما عدم‎هاییم هستی‎ها نما
تو وجود مطلقی فانی نما
تهیه و تنظیم: گروه تحقیقی پژوهشی فروغ توحید