شاهدان اعمال انسان

بسم الله الرحمن الرحیم

«وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ سَتُرَدُّونَ إِلى‏ عالِمِ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَهِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»(توبه،105)
بگو: عمل کنید! خداوند و فرستاده او و مؤمنان، اعمال شما را مى‏بینند! و بزودى، بسوى داناى نهان و آشکار، بازگردانده می شوید و شما را به آنچه عمل مى ‏کردید، خبر می دهد!
در این آیه خداوند شهود اعمال انسان را بیان می‎کند. شاهدانی در عالم وجود دارند که در صحنه قیامت آمده و شهادت می‎دهند. همچنین خداوند تهدید می‎کند؛ یعنی اگر کار بد هم می‎خواهید بکنید، بکنید اما بدانید که شاهدانی وجود دارند. خداوند تبارک و تعالی، پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و مؤمنان شاهداند.
شهادت فرع بر حضور
شهادت، فرع بر حضور است. شاهد، کسی است که در صحنه حاضر است و صحنه را درک و شهود می‎کند و می‎فهمد و عقل دارد.
«یَوْمَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ»(نور،24) زبان، دست یا پای انسان در قیامت شهادت می‎دهد؛ یعنی تمام وجود ما نسبت به اعمالمان شاهد هستند.
شهادت مومنین خاص
ممکن است برخی مؤمنان هم شاهد اعمال باشند. خداوند می‎تواند شخصی را در یک جمع، در صحنه محشر شاهد اعمال بقیه قرار دهد. در روایت دارد که خداوند در یک روستا حجه‎الله قرار می‎دهد نه حجت کامل؛ حجهالله یعنی خدا بواسطه آن شخص برای اهل یک روستا احتجاج می‎کند تا بهانه‎ای برای خوب نبودن، نداشته باشند. گاهی در یک خانوده یک برادر بر برادر دیگر حجه‎الله می‎شود.
اهل‎بیت(علیهم‎السلام)، شاهدان اعمال
حجهالله أعظم در کل آفرینش، اهل‎بیت(علیهم‎السلام) هستند.
همه اولیاء او را چو عضوند که او کلّ است و او را همچو جزوند
اولیاء، اعضاء و جوارح انسان کامل‎اند، جزء او هستند. جزءها به اندازه خانه و جامعه می‎توانند شاهد باشند اما حجت و شاهد به معنای کامل، اهل‎بیت(علیهم‎السلام) هستند.
از امام صادق(علیه‎السلام) سؤال شد: منظور از «مؤمنون» در آیه شریفه «وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ‏» چه کسانی‎اند؟ فرمود: «هم الأئمه» (البرهان فی تفسیر القرآن، ج‏2، ص 839)
مردى از اهل سواد
شیخ صدوق(ره) در کمال الدین از سعد بن عبد اللَّه از اسحاق بن یعقوب نقل می‎کند که گفت: از عثمان بن سعید (نائب اول امام زمان) شنیدم می‎گفت: مردى از اهل سواد عراق نزد من آمد و مالى براى امام آورد. حضرت آن را پس داد و فرمود:
«حق پسر عمویت را که چهار صد درهم است، از این مال جدا کن» آن مرد مبهوت و متعجب ماند و دوباره به حساب اموال خود رسیدگی کرد. معلوم شد زمین زراعتى پسر عمویش در دست او بوده که قسمتى را به او برگردانده و قسمتى را هنوز رد نکرده بود، وقتى کاملا حساب کرد معلوم شد سهم پسر عمویش از آن زمین، چهار صد درهم مى‏شود، همان طور که حضرت فرموده بود پس‏ آن مبلغ را جدا نمود و بقیه را تسلیم کرد و مورد قبول واقع شد. (بحار الأنوار، ج‏51، ص 326)
توجه به حضور، مانع گناه
امام زمان(علیه‎السلام) شاهد اعمال ماست. هر جا که باشی، زیر نظر او هستی. مرحوم حاج اسماعیل دولابی(ره) می‎گفت: بچه نزد پدرش به خود می‎بالد و از کسی نمی‎ترسد، فکر می‎کند همه عالم در مقابل پدرش چیزی نیستند. ما باورمان به امام زمان(علیه‎السلام) به اندازه این بچه نیست! باورمان بشود که ما صاحب داریم، امام زمان داریم؛ چه قدر بالا می‎آییم و شجاعت پیدا کرده و گناه نمی‎کنیم؟!