زندگی‌نامه علمای ربّانی
شرح حال آیت الله شیخ على سعادت پرور (پهلوانى)
بسم الله الرّحمن الرّحیم
ولادت
عالم ربانى و عارف زاهد حضرت آیت الله حاج شیخ على سعادتپرور (پهلوانى تهرانى) در سال 1305 ش مصادف با 13 رجب 1346 ق، سالروز میلاد مولى الموحدین، امیرالمؤمنین (ع)، در خانوادهاى متدّین در تهران متولّد شد.
تحصیلات ابتدایى
با توجه به نامناسب بودن فضاى تربیتى و اخلاقى مدارس جدید التأسیس آن زمان، ایشان همراه با برادرشان به مسجد امین الدوله رفته و خدمت مرحوم آقا میرزا ابوالقاسم مکتب دار به فراگیرى کتب رایج آن زمان مثل «فرائد الأدب»، «گلستان سعدى» و … پرداختند. در همین مسجد قرائت و تجوید قرآن و مقدارى از علم هندسه را نیز فراگرفتند.
همچنین ادبیّات عرب و کتابهاى «معالم»، «قوانین» و «لمعه» را در محضر مرحوم آیت الله حاج شیخ على اکبر برهان «ره» آموختند. همچنین ایشان در نوجوانى با عالم اخلاقى، مرحوم حاج شیخ محمدحسین زاهد «ره» ارتباط برقرار کرده و به حلقه دروس اخلاقى این عالم وارسته پیوستند و از همراهى ایشان استفادههاى اخلاقى و معنوى نمودند.
شور و اشتیاق زیارت عتبات، قلب مشتاق ایشان را بىتاب کرده بود و با تضرّع و توسّل، از خداوند درخواست توفیق زیارت مىکردند. خداوند تبارک و تعالى به این درخواست درونى و اشتیاق قلبى پاسخ گفت و به این ترتیب ایشان و حدود بیست نفر از طلاب و دوستانشان با مرحوم آیت الله برهان «ره» همسفر گشته و راهى دیار محبوبان و معشوقان خود گشتند و توفیق زیارت آل الله را پیدا کردند.
تحصیلات عالى
مدّتى پس از بازگشت از این سفر معنوى، براى ادامه تحصیل و تهذیب به قم مهاجرت نمودند و در دروس اساتید بزرگى همچون حضرت امام خمینى «ره»، آیت الله العظمى بروجردى «ره»، آیت الله العظمى نجفى مرعشى «ره»، آیت الله شهید صدوقى «ره»، آیت الله سلطانى «ره» شرکت کردند و بدین ترتیب مراتب علمى خود را به کمال رساندند.
آشنایى با علامه طباطبایى(ره)
نقطه عطف و سرنوشتساز معنوى و روحانى ایشان، در آشنایى و ارتباط با عارف کامل و جامع منقول، معقول و مشهود، حضرت علامه طباطبایى «ره» بود. پس از آشنایى و ارتباط با مرحوم علامه «ره» ایشان آمال و آرزوهاى دیرینه معنوى و توحیدى خود را در این شخصیت کمنظیر دیدند و بالأخره مرحوم استاد علامه طباطبایى «ره» ایشان را به شاگردى معنوى و روحانى پذیرفتند و بدین ترتیب نفس زکیّه و جان شیفته و قلب طاهر مرحوم آیت الله سعادتپرور «ره» تقدیم به این عالم ربّانى و پیر معنوى و مرشد روحانى شد تا جایى که نفس کیمیاگر حضرت علامه «ره»، پله پله و منزل به منزل این شاگرد مستعد را به منازل توحیدى رهنمون گشت و قلّههایى از معارف حقّه اهل بیت عصمت و طهارت (ع) را فتح کرد. در واقع باید گفت شاکله و شخصیت معنوى و سلوک توحیدى مرحوم آیت الله سعادتپرور «ره» به طور عمیقى تحت تأثیر سلوک توحیدى و نظام تربیتى و معرفتى حضرت علامه «ره» و بر مبناى قرآن و سنّت شکل گرفته است. مرحوم استاد سعادتپرور «ره» بعد از سالیان طولانى تهذیب نفس و اشتغال به ریاضات علمى و عملى و استفاده از محضر حضرت علّامه «ره»، خود از مشعلداران مکتب تربیتى و تهذیبى این سلسله جلیله شد که نهایتاً به مرحوم عارف کامل و جامع علم و عمل و شهود، مرحوم آخوند ملا حسینقلى همدانى «ره» منتهى مىگردد. بزرگانى چون حضرات آیات آقا میرزاجواد ملکى تبریزی، آقا شیخ محمّد بهارى، آقا سیّد احمد کربلایى، آقا سیّد على قاضى (رضوان الله تعالى علیهم) از درخشانترین و نامآورترین افراد این سلسله جلیله توحیدى و تهذیبى مىباشند که با تفقّه و تعمّق جامع در معارف اهلبیت (ع) توانستند یک جریان توحیدى و هدایتى بسیار عمیق را در حوزههاى علمیه نجف و قم به یادگار بگذارند.
تربیت شاگردان
مرحوم آیت الله سعادتپرور «ره» از جمله عالمان بزرگى بود که با اشتیاق و همّت والا و استقامت در طریق، در این سیر روحانى و سفر معنوى و وطن توحیدى تمکّن پیدا کرده بود. حضرت استاد «ره» نسبت به تهذیب نفس و مسائل سیر و سلوکى طلاب اهتمام خاص داشت و عمر شریف خود را وقف این مسئولیت الهى کرده بود. ایشان در این راه که راه انبیاء و اولیاء (ع) است از هیچ تلاش و کوششى فروگذار نمىکرد و همّت والایى داشت تا جایى که در ایّام کهولت و بیمارى نیز به هیچوجه ارتباط سلوکى و درس و جلسات معنوى و روحانى خود را تعطیل نکرد و تا آخرین روزهاى عمر شریفش با شور و اشتیاق و تعهّد الهى و با مهر و محبّت وصف ناشدنى به تربیت شاگردان خود ادامه داد.
لازم به ذکر است که نظام تربیتى ایشان به تبع اسلاف بزرگوارشان صرفاً در مسائل اخلاقى رایج نبود، بلکه همانگونه که اجمالًا اشاره شد، روش تربیتى ایشان به واسطه مرحوم علامه طباطبایى «ره» نهایتاً به مکتب تربیتى و توحیدى مرحوم آخوند ملاحسینقلى همدانى «ره» مىرسد که توحیدى شهودى و عینى را مدّنظر داشتند. البته این مطالب مهم احتیاج به بسط و بیان کافى در محل دیگرى دارد. آشنایان اینگونه مطالب و اسلامشناسان واقعى باید حدود و ثغور، مبانى و اساس علمى و عملى این مسلک حق و این روش نورانى را در حدّ ممکن براى شیفتگان و علاقه مندان به سیر و سلوک معنوى مخصوصاً جوانان مستعد تبیین کنند تا دکانداران و شیطان صفتان اجازه جَوَلان پیدا نکنند.
در جلسات خصوصى حضرت استاد سعادت پرور «ره» عمدتاً شرح و تفسیر احادیث و ادعیه اهل بیت عصمت و طهارت (ع) بر مبناى کتابهایى مثل «بحارالأنوار» و «اقبال الأعمال»، همچنین شرح غزلیات دیوان لسان الغیب، حضرت خواجه حافظ شیرازى «ره» و کلمات اهل معرفت خوانده مىشد و به مناسبت توسط حضرت استاد «ره» مورد شرح و تفسیر قرار مىگرفت. در این جلسات نورانى چنان فضایى از عطر معنویت و طهارت ایجاد مىشد که شرکت کنندگان اندک آن را از مُلک به ملکوت و از فرش به عرش مىبرد و غبار غفلت را از قلب مىزدود. آرى!
یاد بادآنکه سر کوى توام منزل بود دیده را روشنى از خاک درت حاصل بود
راست چون سوسن و گل از اثر صحبت پاک بر زبان بود مرا آنچه تو را در دل بود
دل چو از پیر خرد نقد معانى مىجست عشق مىگفت به شرح آنچه بر او مشکل بود
آه از این جور و تظلّم که در این دامگه است واى از آن عیش و تنعّم که در آن محفل بود
آثار مکتوب ایشان
حضرت استاد «ره» علاوه بر تربیت و تهذیب نفوس مستعد، آثارگران بها و نفیسى در حوزه معارف عرشى و توحیدى از خود به یادگار گذاشتند که بعضى از آنها به چاپ رسیده و امیدواریم آثار دیگر ایشان نیز در آینده نزدیک در دست دوستداران و علاقهمندان به سیر و سلوک و معارف توحیدى قرار بگیرد و جانشیفتگان و مشتاقان لقاى حضرت دوست از شراب طهور آنها سیراب گردد.
نکته قابل توجه این که از جمله ارزشمندترین خدمات استاد سعادتپرور این بود که با تألیفات ارزشمند خود بخش قابل توجّهى از افادات علمى و سرمایههاى معنوى و روحانى و آموزههاى عرفانى و تربیتى و سلوکى استاد خود مرحوم علامه طباطبایى را حفظ کرده و زنده نگه داشتند که از جمله میراث معنوى شفاهى شیعه محسوب مىشوند.
در پایان به معزفى اجمالى آثار ایشان مىپردازیم:
1- جمال آفتاب، شرح غزلیّات حضرت خواجه حافظ «ره»، این اثر گرانسنگ با نگاه به آیات و روایات و ادعیه و احیاناً تجربیّات و حالات سلوکى مؤلف و اقتباس از جلسات مرحوم علامه «ره» تألیف شده است.
2- راز دل، این کتاب ارزشمند تقریر بیانات و تفسیر مرحوم علامه طباطبایى «ره» بر کتاب «گلشن راز» عارف محقق شیخ محمود شبسترى «ره» است که در جلسات خصوصى عرفانى و اخلاقى حضرت علامه «ره» ایراد شده است.
3- پاسداران حریم عشق (کلمات عرفا)، مجموعهاى است ارزشمند در 10 جلد شامل سخنان تربیتى و توحیدى اهل معرفت و عارفان سترگ جهان اسلام، از صدر اسلام تا زمان معاصر، طرح اولیه تألیف و جمعآورى این کتاب نیز در محضر مرحوم علامه «ره» و با راهنمایىهاى ایشان انجام شده است.
4- قرآن و فطرت، این اثر نیز از آثار علمى مرحوم استاد سعادتپرور است که بر محور «قرآن، فطرت و توحید» تألیف شده. البته حضرت استاد گر چه از به کار بردن اسم تفسیر بر این اثر نفیس پرهیز مىکردند، اما باید گفت این کتاب در حوزه معارف قرآنى و توحیدى اثرى قرآنى محسوب مىشود.
5- نور هدایت، این اثر زیبا و بدیع شرح بخشهایى مهم از ادعیه و مناجات و زیاراتى است که سیّد اهل مراقبه، حضرت سید بن طاووس «ره» تحت عنوان کتاب «اقبالالأعمال» نگاشتهاند. این اثر گرانسنگ استاد نیز مانند دیگر آثار معظم له حاوى مسائل دقیق و عمیق توحیدى و تربیتى و سیر و سلوک عملى مىباشد.
6- سرالاسراء، این کتاب نفیس و کمنظیر شرح حدیث معراج پیامبر اکرم (ص) است. مؤلف دانشمند آن، حجمى عظیم از معارف توحیدى و مسائل سلوکى و تربیتى و اخلاقى را با بیاناتى عالمانه و مستند به کتاب و روایات اهل بیت عصمت و طهارت (ع) در این شرح نفیس گنجانده است. اصل این کتاب به زبان عربى است که خوشبختانه توسط حضرت حجت الأسلام والمسلمین، آقاى سیدمحمد جواد وزیرى «زید عزّه» به فارسى ترجمه شده است.
7- جلوه نور، این کتاب در شناخت حضرت صدیقه طاهره (علیهما السلام) به مقام نورانیّت است. در این اثر گوشهاى از مقامات معنوى و روحانى آن حضرت ترسیم شده است.
8- فروغ شهادت، پژوهشى بدیع و تحقیقى لطیف درباره آثار هدایتى و توحیدى نهضت جاودان حضرت سیّدالشهداء امام حسین (ع) است.
9- الشموس المضیئه، اثرى است درباره حضرت بقیه الله الأعظم، امام عصر «عج»، در این کتاب مسائل مختلف پیرامون آن حضرت، وقایع و حوادث دورههاى مختلف غیبت و ظهور، مسئله رجعت و … مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. این اثر نیز به زبان عربى نگاشته شده که توسط دانشمند گرامى حضرت حجتالاسلام والمسلمین آقاى سیدمحمدجواد وزیرى به فارسى ترجمه شده است (ظهور نور).
10- ثمرات حیات، مباحث عرشى و نفیس و متنوع این کتاب گوشهاى دیگر از شخصیت علمى و عرفانى و عمق و جامعیت مرحوم علامه طباطبایى «ره» در علوم مختلف اسلامى را نمایان مىکند که شاید در دیگر آثار ایشان مشهود نباشد. مؤلف محترم آن به حق، اسم کتاب را ثمرات حیات نامیده است.
این کتاب ارزشمند و بىنظیر حاصل سئوال و جوابهایى است که مرحوم علامه طباطبایى «ره» در جلسات خصوصى با بعضى اصحاب معرفتى و یا سلوکى خود داشتهاند که محور این جلسات و عمده سئوالات و درخواستها از طرف مرحوم استاد سعادتپرور «ره» بوده است. به هر حال این جلسات مبارک و پربار سالیان دراز ادامه داشته و پرسشها و پاسخهاى عرفانى، اخلاقى و توحیدى نفیس و ارزشمند این جلسات به دقّت توسط آیت الله سعادتپرور «ره» جمعآورى، تنظیم و تبویب شده. این مجموعه معارف اسلامى حقّاً در نوع خود کم نظیر و بسیار ارزشمند مىباشد. امید این که هر چه زودتر با چاپى نفیس در اختیار علاقمندان و مشتاقان عرفان ناب محمّدى (ص) قرار بگیرد.
11- منطق الطیر، به ضمیمه 3 رساله دیگر، استاد سعادتپرور «ره» قسمتهاى مهم کتاب ارزشمند «منطق الطیر» شیخ عطار «ره» را تلخیص و از نظم به نثر بازگرداندهاند و احتیاجات و مشکلات سالکان راه خداوند را در این رساله تا حدودى بیان فرمودهاند. همچنین در این رساله قصه «شیخ صنعان» و سرنوشت مجذوبه حق، عارفهاى به نام «تحفه» و حکایتى از عارف معروف «سرّى سقطى» و چند رساله دیگر تقریر شده است.
12- رساله وصایا، همانطور که از سیاق این پندنامه سعادت برمىآید، جملگى آنان برگرفته از کتاب آسمانى قرآن و کلمات هادیان دین، یعنى اهل بیت عصمت (ع) مىباشد. این وصایا علاوه بر استناد به کتاب و عترت، حاصل تجربههاى سلوکى و تهذیبى این پهلوان توحید و زهد به شمار مىرود.
13- مجموعه رسائل شامل نامهها، سخنان بزرگان و …
در پایان لازم به ذکر است که گرچه مرحوم حضرت آیت الله سعادتپرور «ره» به معناى مصطلح امروز فردى سیاسى نبود و به کارهاى سیاسى و اجرایى اشتغال نداشت امّا اوّلًا، استحکام و بقاى نظام مقدّس جمهورى اسلامى را در استحکام و تثبیت پایههاى علمى و عملى حوزههاى علمیه مىدانست و در این راه از هیچ کوششى فروگذار نمىکرد.
ثانیاً، ایشان مراتب ارادت و اخلاص و علاقه به استاد و مُراد خود یعنى حضرت امام خمینى «ره» را همواره یادآور مىشدند و همچنین بعد از رحلت حضرت امام «ره»، ارادت و ارتباط ایشان با مقام معظم رهبرى، حضرت آیت الله خامنهاى «مدظله العالى» برقرار بود و همواره به پشتیبانى و تبعیت از ایشان توصیه و سفارش مىفرمودند و مخالفت، بىتفاوتى و تضعیف نظام و رهبرى را به هیچوجه تحمّل نمىکردند و در مقابل آن سکوت نمىکردند.
مرحوم آیت الله سعادتپرور «ره» پس از سالیان دراز ریاضت علمى و عملى، سحرخیزى و بکاء همراه با طهارت نفس و زهد و توجّه تام به ذات اقدس اله تبارک و تعالى، و سوز و گداز عاشقانه و همّت گماشتن به تألیف و تربیت نفوس، در موعد قرار با محبوب و معشوق ازلى، یعنى سحرگاه پنجشنبه 12 شوال 1425 مطابق با 5 آذر 1383، نداى حق تعالى را لبیک گفت و مرغ ملکوتى جانش مسندنشین صدره طوبى گشت و با اولیاى الهى همنشین شد.
«سَلامٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَ یَوْمَ یَمُوتُ وَ یَوْمَ یُبْعَثُ حَیًّا»
الحمدللّه اولًا و آخراً و ظاهراً و باطناً و صلّى اللّه على محمد و آله الطیّبین الطاهرین. اللهم عجّل لولیّک الفرج.
————————————————-
منبع: پند نامه سعادت، سعادت پرور، على، ناشر دفتر تنظیم و نشر آثار آیه الله سعادت پرور، قم، 1385ق،چاپ اول
این مطلب را در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید ...
