تحقیق عرفانی
بدان که اهل ظاهر در نکته ذکر نعبد و نستعین به صیغه متکلم مع الغیر ، با آن که عابد واحد است ، نکاتی گفته اند .
از آن جمله آن که عابد را حیله ای شرعیه به نظر رسیده که به وسیله آن عبادتش مقبول درگاه حق تعالی افتد و آن ، آن است که عبادت خود را در ضمن عبادت سایر مخلوق ، که از جمله آنهاست کمل از اولیا که حق تعالی عبادت آنها را قبول می فرماید ، تقدیم بارگاه قدس و دستگاه رحمت کند تا به این وسیله عبادت او نیز ضمنا قبول شود ؛ زیرا که از عادات کریم نیست که تبعض صفقه کند .
و از آن جمله آن که چون تشریع نماز در اول امر به جماعت بوده از این جهت به لفظ جمع ادا شده .
و ما در سر جملی اذان و اقامه نکته ای گفتیم که از آن ، کشف این سر تا اندازه ای می شود و آن آن است که اذان اعلان قوای ملکیه و ملکوتیه سالک است برای حضور در محضر ؛ و اقامه به پاداشتن آن هاست در حضور و چون سالک قوای ملکیه ملکوتیه خود را در محضر حاضر نمود و قلب که پیشوای آنهاست به سمت امامت به پای خاست فقد قامت الصلاه و المؤ من وحده جماعه (101) ، پس نعبد و نستعین و اهدنا ، تمام به واسطه این جمعیت حاضره در محضر قدس است و در روایات و ادعیه صادره از اهل بیت عصمت و طهارت که سرچشمه عرفان و شهودند ، اشاره به این معنی شده است .
و وجه دیگر که به نظر نویسنده می رسد ، آن است که چون سالک در الحمدلله جمیع محامد و اثنیه را از هر حامد و ثناجویی در ملک و ملکوت ، مقصور و مخصوص به ذات مقدس حق نمود ، و نیز در مدارک ائمه برهان و قلوب اصحاب عرفان به ظهور پیوسته که تمام دایره وجود – بملکها و ملکوتها و قضها و قضیضها – حیات شعوری ادراکی حیوانی بل انسانی دارند و حامد و مسبح حق تعالی از روی استثمار و ادراکند و در فطرت تمام موجودات – خضوعا نوع انسانی – خضوع در پیشگاه مقدس کامل و جمیل علی الاطلاق ثبت و ناصیه آنها در آستانه قدسش بر خاک است ، چنانچه در قرآن شریف فرماید : و ان من شی ء الا یسبح بحمده ولکن لاتفقهون تسبیحهم (102) و دیگر آیات شریفه اخبار معصومین که مشحون از این لطیفه الهیه است مؤ ید برهان حکمی متین است ، پس چون سالک الی الله به قدم استدلال برهانی یا ذوق ایمانی یا مشاهده عرفانی این حقیقت را دریافت ؛ در هر مقامی که هست دریابد که جمیع ذرات وجود و سکنه غیب و شهود عابد معبود علی الاطلاق و پدید آرنده خود را طلبکارند ؛ پس ، با صیغه جمع اظهار کند که جمیع موجودات در همه حرکات و سکنات خود عبادت ذات مقدس حق تعالی کنند و از او استعانت جویند .
این مطلب را در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید ...